Bronnen
Almanakken
De informatie hieronder is geschreven met de almanakken van Brussel in het achterhoofd. Maar ook in andere grote steden zoals Gent, Kortrijk en Brugge zijn er vaak almanakken uitgegeven. De uitgebreide inventaris op de website van Peter Eyckerman is daarvoor heel waardevol. Hij geeft enkele handige tips over waar en hoe je almanakken het gemakkelijkst kan raadplegen. Voordat je in almanakken zoekt, is het aangeraden om eerst te kijken hoe ze zijn opgebouwd. Controleer ook welke indexen en informatie ze bevatten. Zo weet je beter hoe je moet zoeken.
Periode
Van 1820 tot 1969, met hiaten voor onder andere de periode van de Eerste en de Tweede Wereldoorlog (toen werden de Almanakken niet uitgegeven).
Bewaarplaats
De originele Almanachs du Commerce et de l’Industrie worden bewaard in het Archief van de Stad Brussel (Huidevettersstraat 65 Rue des Tanneurs). Ze zijn niet meer in te kijken omdat het papier in te slechte staat is. De collectie is echter gedigitaliseerd en online raadpleegbaar.
Raadplegen
Gegevens
De Brusselse Almanakken, of Almanachs (voluit: Almanachs du Commerce et de l’Industrie) waren de voorlopers van de telefoongidsen. De almanakken bevatten alfabetische lijsten van inwoners in Brussel en de Brusselse agglomeratie, met hun adressen. Er zijn ook lijsten van inwoners per beroep en per straat. Zo kun je makkelijk een beroep vinden als je het adres weet. Of je kunt zien wie er in een bepaald gebouw woont. Er zijn ook overzichten van overheidsdiensten en ambtenaren.
Met de almanakken kun je een overzicht maken van de huurders of eigenaars van een gebouw. Je kunt ook bijhouden waar iemand zich in Brussel of de voorsteden heeft verplaatst. Daarnaast kun je veranderingen in iemands beroep volgen.
Let op
- De Almanakken zijn handig voor onderzoek, maar ze zijn niet zo compleet als officiële bronnen, zoals bevolkingsregisters. Dit komt doordat persoonlijke situaties snel konden veranderen tussen de intekening en het uitkomen van de publicaties.
- Voor sommige jaren zijn er meerdere almanakken van verschillende uitgevers. Bijvoorbeeld voor het jaar 1904. Dat jaar zijn er almanakken uitgegeven door Adolphe Mertens en door de S.A. L’Annuaire Alphabétique Belge. Deze almanakken bevatten niet precies dezelfde informatie.
- De almanakken zijn wel digitaal beschikbaar, maar de tekst is niet omgezet met OCR, oftewel optische tekenherkenning. Dat betekent dat je niet automatisch in de tekst kunt zoeken. Je moet zelf door de alfabetische indexen bladeren tot je vindt wat je zoekt.
Tips
- Gebruik in de viewer het vergrootglas om de pagina’s groter en duidelijker te maken op het scherm.
- Zoek in de almanakken niet alleen in de exacte periode, maar ook in de tijd ervoor en erna. Zo vergroot je de kans om de juiste informatie te vinden.
- De almanakken bevatten soms (druk)fouten, net zoals we dat kennen uit andere bronnen, zoals parochieregisters en registers van de burgerlijke stand. Let daarom op verschillende schrijfwijzen van namen tijdens het zoeken.
- Zoek je een straat die niet meer bestaat? Misschien vind je het antwoord in het werk van Jean d’Osta (1909-1993), een schrijver en historicus uit Brussel. Hij schreef onder andere: ‘Les Rues disparues de Bruxelles’ (1979); ‘Dictionnaire historique et anecdotique des rues de Bruxelles’ (1986/1995); ‘Dictionnaire historique des faubourgs de Bruxelles’ (1989/1996). Deze boeken beschrijven oude straten en buurten van Brussel. Hiermee ontdek je waar die verdwenen straat ooit lag.
-
Meer weten?
Naast de Almanachs du Commerce et de l’Industrie kunnen er via de website van het Archief van de Stad Brussel ook andere almanakken online worden geraadpleegd, zoals de Almanachs de la Cour (1760-1792), de Almanachs de poche (1824-1906) en de Almanachs royaux (1840-1866). Deze bevatten veel informatie over het openbare leven in België en Brussel in de 19e en 20e eeuw. Ze geven ook inzicht in eerdere periodes, vooral de tweede helft van de 18e eeuw. Deze bronnen zijn belangrijk voor het herkennen van ambtenaren, militairen, bekende personen en verschillende instellingen.
Auteur: Patrick Vanhoucke (Brussels Hoofdstedelijk Gewest)