Register van reis- en verblijfpassen (Nederland)

Periode

1849-1923. In sommige plaatsen langer.

Bewaarplaats

Gemeente- of streekarchief. In grote plaatsen werden de passen door de politie afgegeven (politiearchief), in kleine plaatsen door de burgemeester (secretariearchief).

Raadplegen

Registers van reis- en verblijfpassen ouder dan 100 jaar zijn vrij raadpleegbaar in de studiezaal van archiefinstellingen en in beperkte mate online (op websites van archiefinstellingen). Voor jongere registers kunnen beperkingen gelden.

Gegevens

De registers van reis- en verblijfpassen (ook wel de vreemdelingenregisters genoemd) bevatten de volgende gegevens: het signalement (uiterlijk), de naam, de voornamen, het beroep, de woonplaats, de geboorteplaats en -datum van de vreemdeling, de reden voor de komst naar Nederland en de wijze van legitimatie.

Let op

  • De registers van reis- en verblijfpassen zijn niet voor elke plaats beschikbaar: ze zijn verloren gegaan of nooit opgesteld.
  • De bewaarde registers zijn vaak onvolledig (ontbrekende jaren) of kunnen door de slechte staat waarin ze verkeren niet worden ingezien (dat is o.a. het geval in Leiden). Amsterdam beschikt over de meest volledige reeks.
  • De registers bevatten niet alle vreemdelingen, maar alleen zij die onder de Vreemdelingenwet verplicht waren een reis- en verblijfpas aan te vragen en zich niet aan de registratie onttrokken. Daarnaast was men laks in de handhaving van de Vreemdelingenwet.
  • Vreemdelingen die na zes jaar verblijf in een Nederlandse gemeente een gelijkstelling aanvroegen of die gehuwd waren met een Nederlandse vrouw en kinderen hadden die in Nederland waren geboren, hoefden geen reis- en verblijfpas aan te vragen.

Tips

  • Via de registers van reis- en verblijfpassen kan je het uiterlijk van je familielid achterhalen.
  • Tot 1855 en vanaf 1903 werden ook vreemdelingen in de registers opgenomen aan wie geen reis- en verblijfpas werd uitgereikt.

Auteur: Maarten van Bourgondiën (CBG - Centrum voor Familiegeschiedenis)

Welk verhaal heeft jouw familie te vertellen?

Ga op zoek naar jouw familiegeschiedenis aan de hand van ons stappenplan
en ontdek de spannende verhalen van jouw voorouders.

Download hier onze toolkit!