Ontdek jouw familiegeschiedenis
Stap 5: Van stamboom tot familiegeschiedenis
Met de gegevens die je hebt gevonden en bewaard, kan je een boeiende familiegeschiedenis schrijven. Jij bepaalt de vorm van jouw verhaal, maar laat je vragen over het verleden altijd het vertrekpunt zijn.
1. Begin met een historische vraagstelling
Tijdens je onderzoek stuit je gegarandeerd op fascinerende vragen over je familiegeschiedenis. Hoe groeiden je voorouders op in dat kleine dorp? Hoe kwamen je door oorlogen of migratie? Waarom stierven kinderen vaak jong in jouw familie? Elke vraag leidt tot nieuwe inzichten en maakt je familieverhaal completer.
Bekijk het verleden breed. Naast mensen zijn ook plaatsen, herinneringen en tradities van belang. Erfgoed zit in elk aspect van het dagelijkse leven! Ontdek verhalen via diverse bronnen zoals foto’s, aktes, mondelinge getuigenissen en erfgoedobjecten.
Kortom: wees nieuwsgierig en vermijd hokjesdenken!
2. Bepaal de vorm van je familiegeschiedenis
Wil je jouw familiegeschiedenis concreet vormgeven? Er zijn tal van mogelijkheden. Kies de vorm die het beste past bij jouw familieverhaal:
- Een fotoalbum met begeleidende teksten
- Een familiekroniek of een boek met je memoires
- Een familienieuwsbrief
- Een eigen website
- Een documentaire of een podcast
Laat je creativiteit de vrije loop!
Als twintiger vond Habiba (1981) een oude Larousse uit 1909. Die vermeldde een vrijheidsstrijder uit de Maghreb met haar familienaam. Hij zou rond 1847 voor een korte periode de rebellentroepen geleid hebben tegen de Fransen.
"Het leidde me naar gesprekken met de ouderen van de familie, bezoeken aan vergeten begraafplaatsen, en uren opzoekwerk op het internet en in de archieven in Tétouan."
Ze werkt nu aan een filmportret van haar overleden vader, die in de jaren 1970 naar Europa emigreerde. "Het wordt misschien een audiovisuele brief voor mijn dochtertje, die hem nooit heeft gekend."
De opa van Thijs, Daniël, schreef in de jaren 1980 een familiekroniek. Met de levensverhalen van de West-Vlaamse familietak, vermengd met zijn eigen herinneringen. Door de rijke details komt de geschiedenis tot leven. De vlucht van zijn grootouders naar Engeland tijdens de Eerste Wereldoorlog bijvoorbeeld, en zijn eigen jeugd in het Oostende en Eernegem van de jaren 1930. Hij gaf de kroniek zelf uit in enkele exemplaren.
Thijs werkt nu aan een nieuwe editie. "Ik heb de tekst overgenomen en geannoteerd. Ik illustreer het met scans van familiefoto’s en van documenten, zoals de bewaarde postkaartwisseling van '14-'18."
Nadia (1984) schreef haar boek Dochter van de dekolonisatie naar aanleiding van de 60ste herdenking van de onafhankelijkheid van Congo. In het boek verweeft ze haar familieverhaal met de relaties tussen België en Congo. Zo reconstrueert ze het leven van haar grootvader Arthur Clerebaut, die in 1928 in de kolonie met een Congolese vrouw een zoon op de wereld bracht.
"Op latere leeftijd ontdekte ik zelf hoe de sporen van Congo voortleven in België. Ik neem mijn Belgisch-Congolese stamboom als de basis voor een pleidooi voor het dekoloniseren van mens en samenleving."
Klik hier en ontdekt meer over Dochter van de dekolonisatie en familiegeschiedenis.
Een ietwat mythische grootoom Cyriel die, piepjong nog, sneuvelde in de laatste weken van de Eerste Wereldoorlog. Zijn verhaal werd door de grootouders af en toe opgedist in de familie van historici Brecht Deseure en Barbara Deruytter. Veel details waren er niet, wel een ingekaderd patriottisch herinneringsportret en een geïdealiseerde biografie in de naoorlogse reeks Onze Helden. Toevallig kwam rond de herdenking van 100 jaar Eerste Wereldoorlog waardevol brieven- en fotomateriaal naar boven over Cyriel. Reden genoeg voor Barbara en Brecht om het verhaal grondig uit te spitten en tot leven te brengen. Ontdekt het verhaal van Cyriel en zijn broer Constant van auteurs Brecht Deseure en Barbara Deruytter.
The sky is the limit. Wist je dat onderzoek naar familiegeschiedenis ook voor vele musea en erfgoedinstellingen essentieel is? Het ondersteunt hun tentoonstellingen, publicaties en activiteiten.
In 2017 begon Bokrijk in het Openluchtmuseum een grote restauratiecampagne. Van elk gebouw wordt de gemeente van herkomst betrokken. "Ook herinneringen vormen de geschiedenis van dit erfgoed. Elk gebouw draagt een veelheid aan verhalen met zich mee", zegt voorzitter Igor Philtjens. Essentieel is het verhaal van de families die er ooit woonden. Dat wordt opgenomen in de reeks 'cahiers' van het museum en voedt de publiekswerking. Bovendien maken die families deel uit van de 'communities' van mensen rond elk gebouw. "Zo ontvingen wij in 2019 de familie van de laatste molenaar van de Olieslagmolen uit Ellikom, Nicolaas 'Nikkel' Cillen, tijdens hun jaarlijkse familiebijeenkomst."
Je hoeft er niet meteen je levenswerk van te maken, al kan dat natuurlijk. Begin klein. Misschien wil je wel een kortverhaal uitwerken over een gezin of een familielid? Laat je daarvoor inspireren door onze verhalen, geschreven voor genealogen zoals jij.
Verhalen en artikels over familiegeschiedenis lees je ook in Vlaamse Stam, het tijdschrift van Familiekunde Vlaanderen. Ook andere bladen staan klaar om onderzoeksresultaten te publiceren. Van regionale afdelingen van Familiekunde, van heemkringen en van historische verenigingen.
"In Vlaanderen zijn wij het bekendste en meest gelezen tijdschrift voor familiegeschiedenis. Onze nummers verschijnen driemaandelijks. Vol met boeiende artikels, interviews en nieuwsberichten. Er is ook een vaste DNA- en fotorubriek. We werken vaak met themanummers, bijvoorbeeld rond oorlog, huizenonderzoek, identiteit en vrouwengeschiedenis. Wil je te weten komen hoe anderen hun familiegeschiedenis schrijven? Of wil je zelf een artikel insturen? Dan ben je bij onze redactie aan het juiste adres."
In het Documentatie- en Studiecentrum voor Familiegeschiedenis in Merksem is deze nieuwe aanwinst te bewonderen: een driedimensionale stamboom met ingebouwde ledverlichting. De familie Verlinden knutselde de constructie in augustus 2023 in elkaar om voor te stellen op haar zeventigste (!) familiekamp.
Een inspirerend voorbeeld voor wie op zoek is naar een originele én overzichtelijke manier om een stamboom voor te stellen!
Wil je meer weten over het familiekamp van de familie Verlinden? Lees er alles over in de "Kroniek van het Familiekamp Verlinden". Of bezoek de website van Familiekamp Verlinden.
-
Inspirerende voorbeelden
- Adèr, Gabriella. Podcast 'De verschrikkelijk mooie migratie (en alles wat erna kwam)'. OVT/VPRO en NPO Radio 1, 2023.
- De Beukeleer, Maite en Larmuseau, Maarten. In haar voetsporen. Op zoek naar onze voormoeders. Gorredijk: Sterck & de Vreese, 2021. (Klik hier voor het beginfragment.)
- De Keyzer, Diane. De vondelingen – Gevonden kinderen, heel lang geleden tot vandaag. Kalmthout: Pelckmans, 2020.
- Duin, Maartje i.s.m. Bouva, Peggy. Podcast 'De plantage van onze voorouders'. VPRO, 2020.
- Eeckhout, Nele, Houthuys, Siona en Kist, Mirke. Podcast 'Bob'. VPRO, 2017.
- Mosuse, Ronny. De verborgen geschiedenis van mijn vader. Kalmthout: Van Halewyck, 2016.
- Münninghoff, Alexander. De stamhouder. Een familiekroniek. Amsterdam: Prometheus/Bert Bakker, 2014.
- Njotea, Raf en Kennis, Lander. Podcast 'Ouder'. Radio 1, 2021.
- Nsayi, Nadia. Dochter van de dekolonisatie. Berchem: EPO, 2020.
- Roelstraete, Johan. ABC van de genealogie. Brussel: FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, 2012. (Klik hier voor de pdf.)
- Terborg, Nicole. Podcast 'kweekje, mi kwekipikin'. Prospektor in coproductie met VPRO, 2023.
- Wittenberg, Dick. Wat doen we met de spullen? Een portret van Nederland in één nalatenschap. Amsterdam: de Correspondent, 2021.
Klaar met stap 5?
Goed zo! Je bent klaar om de geschiedenis van je familie te schrijven.
Iets gemist? Ga terug naar het stappenoverzicht.