Burgerlijke stand

Scan uit het Register van geboorten van 1869, provincie Oost-Vlaanderen, arrondissement Gent, gemeente De Pinte. Brussel: Algemeen Rijksarchief. © AGR-ARA

Periode

Vanaf 1796 (invoering burgerlijke stand).

Bewaarplaats

Stads- of gemeentearchief voor recente akten. Rijksarchief voor oudere akten. Akten van de burgerlijke stand zijn vaak al digitaal raadpleegbaar (zie Links - databanken en archieven).

Raadplegen

1. Openbare akten zijn raadpleegbaar voor iedereen:

Overlijdensakten opgesteld vanaf 31/3/2019.
Overlijdensakten opgesteld vóór 31/3/2019, die ouder zijn dan 75 jaar.
Huwelijksakten ouder dan 75 jaar.
Andere akten ouder dan 100 jaar.

Hoe raadplegen?

Via de website van het Rijksarchief (via jaarlijkse en tienjaarlijkse tafels*).
Via de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar de akte is opgemaakt.

Steden en gemeenten stellen akten jonger dan 1920 ter beschikking als die nog niet op de website van het Rijksarchief beschikbaar zijn (bijvoorbeeld voor raadpleging en reproducties). Akten ouder dan 1920 kunnen alleen in het Rijksarchief geraadpleegd worden. Dat kan alleen digitaal.

*Tienjarige tafels? Alfabetische lijsten met de namen van alle personen van wie in die tien jaar een geboorte-, huwelijks- of overlijdensakte opgemaakt werd. Die lijsten werden om de tien jaar door de griffier van de rechtbank in eerste aanleg aangemaakt. Op basis van de jaarlijkse indexen op naam van de gemeente.

2. Niet-openbare akten zijn alleen raadpleegbaar voor:

De persoon van wie de akte de staat van de persoon vaststelt of wijzigt (de betrokkene).
De wettelijke vertegenwoordiger van de betrokkene.
Personen die hun verwantschap kunnen aantonen, zoals:
- Echtgenoot of echtgenote.
- Wettelijk samenwonende partner.
- Bloedverwanten in de eerste graad, uitsluitend in de opgaande (ouders) of neergaande lijn (kinderen).
- Erfgenamen, op voorwaarde dat zij een gerechtvaardigd belang kunnen bewijzen.

Let op: wie aanspraak maakt, moet een bewijsstuk kunnen voorleggen van de verwantschap.

Hoe raadplegen?

Een aanvraag kan je indienen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar de akte is opgemaakt.

Akte, afschrift of uittreksel?
Bij genealogisch onderzoek is het belangrijk om het verschil te kennen tussen een volledige akte, een afschrift van deze akte en een uittreksel:
- Volledige akte of afschrift (= schriftelijke kopie) van een akte: bevat details zoals afstamming en burgerlijke staat, en is daarom waardevol voor je onderzoek.
- Uittreksel: vermeldt enkel basisinformatie, zoals geboortegegevens, en is genealogisch gezien minder bruikbaar.
Voor uittreksels gelden de volgende openbaarheidstermijnen:
- Uittreksels van akten van overlijden: onmiddellijk. Zodra een persoon is overleden, gaat het namelijk strikt genomen niet meer om persoonsgegevens in het kader van de privacywetgeving.
- Uittreksels van akten van huwelijk: meer dan 75 jaar oud.
- Uittreksels van andere akten, zoals geboorteakten: meer dan 100 jaar oud.

Gegevens

Samen met de parochieregisters vormt de burgerlijke stand de basisbron voor genealogisch onderzoek.

Een geboorte, huwelijk of overlijden werd vanaf 1796 geregistreerd door de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar de gebeurtenis plaatsvond. De registers met akten worden steeds in tweevoud bewaard: één exemplaar bevindt zich in de gemeente (dienst Burgerlijke stand), een tweede exemplaar is bestemd voor de Rechtbank van Eerste Aanleg. Dit laatste exemplaar wordt later in een Rijksarchief gedeponeerd.

Zie de aparte bronomschrijvingen voor een gedetailleerde omschrijving van:

Let op

De tafels zijn niet foutloos.
Voor de Franse periode (1796-1802) kunnen de aktes van de burgerlijke stand ontbreken. Aanvullen kan onder meer met illegaal bijgehouden parochieregisters: de zogenaamde Registers van de Beloken Tijd.
Tussen 1796 en 1806 gold een andere tijdrekening: de Republikeinse kalender.

Tips

Als je het jaartal van een geboorte, huwelijk of overlijden van de gezochte persoon kent, kan je de jaarlijkse tafels doorploegen. Mocht dat niet het geval zijn, neem je het best de tienjaarlijkse tafels bij de hand. De tafels laten toe de exacte datum of het exacte volgnummer van de akte te achterhalen waarmee je de originele akte in het register kunt terugvinden.
Begin steeds bij een gebeurtenis (geboorte, huwelijk of overlijden) waarvan je plaats en datum kent. Iedere akte brengt je op het spoor van nieuwe bronnen.
Als je plaats en datum van het overlijden van een persoon niet kent, kan je die eventueel traceren in de huwelijksaktes van de kinderen van die persoon.
Levenloos geboren kinderen zijn enkel terug te vinden in overlijdensregisters.
Namen werden vaak ‘verfranst’. Dat gebeurde niet altijd op een logische manier. Zo kan Goedseels bijvoorbeeld als Goysels vermeld staan. Zoek dus steeds met een open blik en houd rekening met mogelijke vervormingen.
De handtekeningen onderaan de akten zeggen iets over de geletterdheid van je voorouders en eventueel ook die van hun sociaal netwerk als familie of vrienden getuigen waren. Een handtekening toont niet alleen of zij konden schrijven, maar ook hoe geoefend hun geschrift was. Zo is de handtekening van de ambtenaar van de burgerlijke stand vaak veel zwieriger.

Bronnen