Ontdek jouw familiegeschiedenis

1. Hou alle gegevens zorgvuldig bij

Gegevens die je tijdens je onderzoek ontdekt, hou je het best nauwkeurig en systematisch bij. In data en de spelling van namen sluipen gemakkelijk foutjes, en ook elders is vergissen menselijk. Ga dus zorgvuldig te werk. Zorg dat je het overzicht behoudt. Voor je het weet, stapelen de gegevens zich op.

Naast de eigenlijke vondsten, noteer je ook wie je gesproken hebt en waar je gezocht hebt, en wat je waar precies hebt gevonden. Een correcte bronvermelding is essentieel in wetenschappelijk onderzoek. Het maakt het mogelijk om je vondsten te controleren: voor jezelf en ook voor anderen die op jouw onderzoek voortbouwen. Dan is het gemakkelijk om naar de bron in kwestie terug te keren.

Met bronvermelding respecteer je ook de intellectuele eigendom en het auteursrecht.

Zelfs wanneer je zoektocht bij een familielid, op een website of in een archief niets opleverde, loont het de moeite om dat te noteren. Dit bespaart je niet alleen dubbel werk, maar verhoogt ook de betrouwbaarheid van je opzoekingen.

De gegevens van je voorouders kan je op verschillende manieren bijhouden: op je eigen computer, online, op papier. Ben je een beginner, dan is onze toolkit een goed startpunt.

Tips voor het bijhouden van gegevens:

• Probeer in de mate van het mogelijke altijd naar de originele bron terug te keren.
• Neem en bewaar foto’s, scans/kopieën en screenshots van originele bronnen.
• Verifieer je vondsten door ze tegen ander bronnenmateriaal op te houden.
• Erken de personen (familieleden, andere onderzoekers, enzovoort) aan wie je gegevens te danken hebt.
• Refereer naar bronnen en literatuur op een consequente manier. Wij gebruiken hier de zogenaamde ‘Chicago-stijl’, maar er bestaan ook vele andere.
• Geef twijfels, hypothesen en contradictorische gegevens eerlijk aan.

2. Beheer foto’s van archiefbronnen met Tropy

Tropy is software om beelden van jouw onderzoeksmateriaal bij te houden. Het is volledig gratis: je kan het vrij downloaden en gebruiken. Het is een ‘beeldmanagementtool’. Dat betekent:

• Je kan beelden logisch organiseren & beheren.
• Je kan beelden ontsluiten door er transcripties, notities en trefwoorden aan toe te voegen.
• Je kan beelden doorzoeken en zo informatie snel terugvinden in jouw collectie.

Dé meerwaarde van Tropy is dat het orde schept in de chaos. Als je onderzoeksfoto’s gewoon in mappen op je computer plaatst, verlies je snel het overzicht. Het is lastig te navigeren: fotobestanden hebben vaak geen betekenisvolle naam en zijn niet gegroepeerd als een bestand; je moet ze apart openen; je weet niet meteen waar je wat hebt gevonden; je kan niet op de inhoud zoeken; notities staan in een apart bestand; enzovoort. Dankzij Tropy win je dus heel wat tijd.

Een handleiding voor Tropy vind je hier, en een video met eerste introductie hier.

Wil je het potentieel helemaal benutten, dan kan je Tropy combineren met bibliografische of referentiesoftware, zoals het gratis te downloaden Zotero. Daarmee kan je alle verwijzingen naar nuttige literatuur bijhouden.

3. Gebruik genealogische software

Online kan je de gegevens van je voorouders bewaren. Genealogische bedrijven zoals Geneanet, het Amerikaanse Ancestry en het Israëlische MyHeritage bieden die mogelijkheid. Dat biedt verschillende voordelen: je vermijdt dat je vondsten verloren gaan; je stelt je vondsten ter beschikking van geïnteresseerden; en je kan in contact komen met andere onderzoekers. Een aanrader dus.

Toch is opletten de boodschap. Vaak zijn die websites (deels) betalend en sta je de controle over je eigen onderzoek af. Informeer je goed en lees steeds aandachtig de gebruikersovereenkomst.

Gelukkig bestaan er verschillende goede computerprogramma’s waarin je gevonden gegevens kunt opslaan. Van die stamboomprogramma’s is Aldfaer een gratis en gebruiksvriendelijk Nederlandstalig programma. Naar schatting één op twee genealogen in Vlaanderen gebruikt het.

Er is een groot aanbod. Denk goed vooraleer je voor een programma kiest en verken vooraf de mogelijkheden. Bij de keuze spelen heel wat zaken een rol: de taal, de kostprijs, de gebruiksvriendelijkheid, het aantal gegevens dat kan worden opgeslagen, de presentatie- en visualisatiemogelijkheden, de exportmogelijkheden, enzovoort.

De aanwezigheid van een GEDCOM-module is belangrijk. Die term is afgeleid van ‘genealogical data communication’. Met een GEDCOM-file moet het mogelijk zijn om gegevens van één programma over te zetten naar een ander.

Een uitgebreide lijst met genealogische software vind je op de website Gentools. 

Luc Chalmet verdiept zich al jarenlang in genealogiesoftware. In dit filmpje hoor je hem aan het woord. Luc wijst op het belang van een kritisch oog tegenover de bronnen die worden aangewend in genealogisch onderzoek. In bronnen zoals bidprentjes, mondelinge overleveringen en geboorteakten kunnen immers tal van fouten geslopen zijn. Daarnaast haalt hij verschillende stamboomprogramma’s aan en zet hij het programma ‘Centurial’ in de verf. Uniek aan dat programma is dat het vertrekt vanuit de invoer van bronvermeldingen alvorens over te gaan tot conclusies.