Bronnen

Periode

Vanaf 1796 (invoering burgerlijke stand).

Bewaarplaats

Stads- of gemeentearchief voor recente akten; Rijksarchief voor oudere akten. Huwelijksakten zijn vaak reeds digitaal raadpleegbaar (zie Links - databanken en archieven).

Raadplegen

• Huwelijksakten ouder dan 75 jaar zijn vrij raadpleegbaar via de website van het Rijksarchief (via jaarlijkse en tienjaarlijkse tafels*). 
• Voor akten jonger dan 75 jaar kan je een aanvraag indienen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar de akte is opgemaakt.

Let op: voor niet-openbare akten (jonger dan 75 jaar) moet je in aanmerking komen. Kijk even op onze bronbeschrijving over de burgerlijke stand of dat bij jou het geval is. Wie aanspraak maakt, moet een bewijsstuk kunnen voorleggen van de verwantschap. 

Steden en gemeenten stellen akten jonger dan 1920 ter beschikking als die nog niet op de website van het Rijksarchief beschikbaar zijn (bijvoorbeeld voor raadpleging en reproducties). Akten ouder dan 1920 kunnen alleen in het Rijksarchief geraadpleegd worden. Dat kan alleen digitaal.

*Tienjarige tafels? Alfabetische lijsten met de namen van alle personen van wie in die tien jaar een geboorte-, huwelijks- of overlijdensakte opgemaakt werd. Die lijsten werden om de tien jaar door de griffier van de rechtbank in eerste aanleg aangemaakt. Op basis van de jaarlijkse indexen op naam van de gemeente.

Gegevens

Net zoals een geboorte of overlijden, werd een huwelijk vanaf 1796 geregistreerd door de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar de gebeurtenis plaatsgreep.

In een huwelijksakte zijn de naam, voornamen, beroepen, leeftijd, geboorteplaats en -datum en de woonplaats van de aanstaande echtgenoten opgenomen. Daarnaast bevat de akte ook de naam, voornamen, beroepen, leeftijden en woonplaats van de ouders. In de akten is ook informatie over de getuigen te vinden: naam, voornamen, leeftijd en af en toe ook de graad van verwantschap. De akte vermeldt ook of en bij wie er een huwelijkscontract werd opgemaakt en of het echtpaar onder het wettelijk stelsel is gehuwd. In sommige huwelijksakten vind je ook de erkenning van een natuurlijk kind, de wettiging van een niet-erkend kind, informatie over een echtscheiding (de datum van echtscheidingsakte in het rood in de marge), datum en plaats van de huwelijksafkondigingen, toelatingen van legerinstanties of ouders.

Let op

• Huwelijksakten zijn soms alleen geklasseerd op eerste letter van de familienaam van de bruidegom. Alleen de naam van de echtgenoot, en dus niet die van de echtgenote, staat in de lijst.

Tips

• Vroeger huwde men meestal in de gemeente van de bruid.
• Soms bevat de huwelijksakte bijlagen (‘huwelijksbijlagen’). Deze werden bewaard door de Rechtbank van Eerste Aanleg en werden gedeponeerd in het Rijksarchief. De huwelijksbijlagen kunnen heel interessant zijn omdat ze afschriften bevatten van akten die soms verloren zijn gegaan.
• Noteer zeker ook de getuigen. Die zeggen soms (niet altijd!) iets over het sociale netwerk van beide families. Bekijk de aktes voor en na deze van jouw voorouders. Wanneer steeds dezelfde getuigen optreden, gaat het vaak om (semi)professionele getuigen en niet om bekenden van jouw familieleden. In de voorbeeldakte zijn de twee ‘schrijvers’ De Praeter geen familie.
• De handtekeningen zijn interessant: ze zeggen iets over de geletterdheid van het koppel, hun ouders en de getuigen, en impliciet dus ook iets over de sociale afkomst. Zo blijkt de bruidegom Josephus Alfonsus Van Vlierberge (hulponderwijzer) over een veel mooier handschrift te beschikken dan zijn broer (fabriekwerker) en vader (wever). De hand van de ambtenaar van de burgerlijke stand (Michel De Smedt) en de handen van de semiprofessionele getuigen (de twee schrijvers De Praeter) zijn eveneens veel geoefender.
• Naast de huwelijksakte kan je voor jouw getrouwde voorouders misschien ook een huwelijksaankondiging terugvinden.