Dossiers

Wanneer het gaat over de keuze tussen wonen in de stad of wonen op het platteland, spelen tewerkstellingsmogelijkheden een niet onbelangrijke factor. In de tweede helft van de 19de eeuw gaven steeds meer mensen toe aan de lokroep van de uitbreidende industriële en havensectoren en verlieten daarbij het platteland. Maar ook dienstboden moeten gekaderd worden in deze evolutie: door de aanwas van industriële burgerij steeg de vraag naar dienstboden in de stad aanzienlijk.

De Vlaamse aanwezigheid in Wallonië omvat verschillende vormen en begon reeds in de late middeleeuwen. Namen van straten, wegen en gehuchten in Wallonië getuigen vandaag nog van een Vlaamse invloed. Gedurende de 19de en 20ste eeuw was de nood aan werk de hoofdreden voor een Vlaming om zich te vestigen in Wallonië. Naast arbeiders waagden ook ambtenaren, katholieke leraren, industriëlen en handelaars hun kans.

Mobiliteit tussen België en Frankrijk is een eeuwenoud fenomeen. Vanuit onze contreien gingen landloze boeren aan de slag als loonarbeiders bij Franse herenboeren, traden meisjes in dienst als huispersoneel bij burgerlijke gezinnen en trokken jongeren naar de stad in de hoop er op te klimmen op de sociale ladder. Op het einde van de 19de eeuw waren er zo’n 500.000 Belgen in Frankrijk gevestigd.

Tussen België en Nederland kunnen al vanaf de middeleeuwen migratiebewegingen worden waargenomen. De omvang van de migratiestromen en de redenen voor vertrek waren divers, maar in veel gevallen speelden economische en/of politieke omstandigheden een belangrijke rol. De twee bekendste migratiegolven vanuit België naar Nederland werden veroorzaakt door een oorlogssituatie. De Zuid-Nederlandse migranten die in de 16de en 17de eeuw naar het noorden trokken gaven ook een belangrijke financiële, economische en artistieke impuls aan de Noordelijke Nederlanden.

Tussen 1860 en 1914 emigreerden zo’n 52 miljoen Europeanen naar een bestemming overzee. Zo’n 37 miljoen, een goede drie vierde dus, gingen naar Noord-Amerika. Iedereen had zijn eigen redenen om te vertrekken. De beslissing werd individueel of in gezinsverband genomen en was dikwijls het resultaat van lang afwegen en twijfelen. Veruit de meesten verlieten Europa om economische redenen. Terwijl Amerika zich volop aan het ontwikkelen was, werd de bevolkingsdruk op het Europese platteland steeds groter.