Brain

Stap 1: Het geheugen

Begin je aan je familiegeschiedenis, begin dan bij jezelf en bij je familie. Je weet vast meer dan je zelf denkt. Bij familieleden en in het familiearchief is er informatie van onschatbare waarde te vinden. Mogelijk werd die nog nooit eerder opgetekend en vastgelegd.

1. Begin bij jezelf

Noteer alles dat je weet over je levende en gestorven familieleden:

  • Namen (officiële en roepnamen).
  • Geboorte-, huwelijks- en overlijdensdata en -plaatsen.
  • Namen van partners, kinderen...
  • Enzovoort.

Noteer deze gegevens in onze downloadbare toolkit, op een persoonsfiche of gezinskaart. Vul daarin ook je kwartierstaat in. Een kwartierstaat vertrekt vanuit jezelf en bevat alle voorvaders en voormoeders. Zo klim je op per generatie. Elke persoon vormt daarbij een ‘kwartier’. Het is een eenvoudiger voorstelling dan een stamboom, die per generatie ook alle broers en zussen bevat, met hun partners en kinderen.

2. Praat met familieleden

Het belang van gesprekken met familie en met kennissen van de familie is niet te onderschatten. Je komt zaken te weten waarvoor er weinig of geen historische documenten beschikbaar zijn. Anekdotes, herinneringen en verhalen bijvoorbeeld. En gegevens die alleen mondeling overgeleverd werden, zaken die je door de privacywetgeving niet zomaar kan opzoeken, of informatie die alleen genoteerd staat in documenten in het buitenland.

Vraag hen de ontbrekende gegevens in jouw kwartierstaat zoveel mogelijk aan te vullen. Ga ook na wat zij nog weten over het verleden: over het gezin waarin ze opgroeiden en de familiebanden. Zeker oudere verwanten kunnen je vaak heel wat waardevolle informatie bezorgen. Het geheugen is niet volmaakt. Herinneringen vervagen en gebeurtenissen worden bewust of onbewust vervormd. Wees dus steeds kritisch en check de informatie later op basis van andere bronnen.

Je boekt het beste resultaat wanneer je niet "zomaar" even een gesprek aangaat, maar op een vooraf afgesproken moment samenzit voor een heus interview, als deel van een mondelinge geschiedenis. Klik door naar onze bronomschrijving om daarover alles te weten te komen.

Hanane

Voor Hanane vormde het overlijden van haar opa de aanleiding om familieverhalen te weten te komen. "Mijn familie komt uit een dorpje in Noord-Marokko. Daar is er geen echte schriftcultuur. Verhalen zijn daarom des te belangrijker." Gemakkelijk is het niet, maar wie niet waagt, niet wint. "Mijn grootouders praten niet graag over het verleden. Maar door aan te dringen, kwam ik toch al veel te weten. Zo toonden ze me de grot waarin de plaatselijke bevolking schuilde tijdens de bombardementen door de Spanjaarden, vanaf de jaren 1920 tot de onafhankelijkheid in 1956!"

Klik hier voor een interview met Hanane.

Hanane Llouh

3. Duik in je familiearchief

Een familie verzamelt heel wat materiaal dat van generatie op generatie wordt doorgegeven. Dit ‘familiearchief’ of ‘papieren geheugen’ wordt soms zorgvuldig bewaard, maar bevindt zich even goed in koekendozen, blikken trommels, mappen, of kartonnen dozen op zolder.

Waardevolle zaken die jouw familiearchief kan bewaren:

Hilde

Samen met haar schoonzus An klaarde Hilde (1954) een enorme klus. Ze digitaliseerden alle oude foto's en dia's uit het familiearchief. An gebruikte een Canon CanoScan LiDE 120 voor de foto’s, Hilde een Epson Perfection V550 Photo voor de dia's. "Een tip: noteer zo goed mogelijk de datum en wie er op de foto te zien is. Het zou je verbazen hoe snel zo'n details vervagen." De scans werden met de ganse familie gedeeld, en de mooiste werden op het familiefeest samen bekeken: "een uniek moment!"

Hilde Coppens

4. Laat grafstenen getuigen

Een bezoek aan de begraafplaats van je voorouders mag je niet vergeten. Begraafplaatsen en graftekens hebben vaak heel wat te vertellen. Je vindt er niet alleen informatie over geboorte- en overlijdensdata van je verwanten, maar ook de laatste rustplaats zelf onthult meer dan je zou vermoeden. Zo vertelt de grafsteen iets over de rijkdom van je voorouders of hun zelfbeeld, en wijst de keuze voor een bepaalde begraafplaats op hun ideologische achtergrond.

Klaar met stap 1?

Alles gelukt? Goed zo! In de volgende stap zoek je op het internet.

Ga naar stap 2